TS Đỗ Tiến Hùng: Tổng Hội ĐCVN
KS Lê Tứ Hải: GĐ Liên Hiệp KH Địa chất nước khoáng.
Những người tham gia: KS Nguyễn Minh Tuấn
CN Nguyễn Thị Diệu Linh.
Đây là những khái niệm không mới khi mà chúng ta thấy biến đổi khí hậu, các dòng sông xuất phát từ nước ngoài bị chặn lại làm thủy điện, thủy lợi ở các nước đầu nguồn gây ra cho chúng ta không chủ động được nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn, các nguồn nước bị ô nhiễm làm cho từ đời sống con người và tất cả các ngành nghề liên quan đến nguồn nước đều bị rối loạn, thậm chí mất hẳn. An ninh nguồn nước còn có thể liên quan đến mọi sự phát triển của xã hội, an ninh quốc phòng thậm chí có thể ảnh hưởng tới cả sự tồn vong của đất nước.
Để giảm thiểu, tiến tới không bị tác động xấu vào mọi mặt đời sống, xã hội, chúng ta cần chủ động hạn chế tiến tới ngăn chặn ảnh hưởng xấu của an ninh nguồn nước.
Các giải pháp để giữ an ninh nguồn nước cơ bản gồm:
- Giữ, bảo vệ không để ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước mặt, nước ngầm, nước biển…
- Chủ động bảo vệ, giữ gìn, dự trữ nguồn nước.
- Bổ sung nguồn nước:
- - Dẫn, điều hòa nguồn nước từ nơi có nguồn đến nơi khan hiếm.
- - Các phương pháp bổ sung nhân tạo trữ lượng nước dưới đất.
- - Tạo mưa nhân tạo…
- Xây dựng ý thức tiết kiệm nước cho nhân dân.
- Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tái tạo nguồn nước đã qua sử dụng.
- Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ khử mặn nước biển để cấp nước cho đời sống …
- Nghiên cứu ứng dụng công nghệ sử dụng nước tiết kiệm trong đời sống con
người và các lĩnh vực sản xuất.
- Giáo dục ý thức sử dụng nguồn nước tiết kiệm, vì cộng đồng cho mọi người dân để góp phần sử dụng hiệu quả và bền vững nguồn nước.
Để giữ được an ninh nguồn nước, không chỉ nhà nước, các cơ quan quản lý liên quan, mà cần toàn dân nhận thức được vấn đề này, thậm chí phải có sự phối hợp, giúp đỡ của các nước trong khu vực và thế giới.
Trong khuôn khổ một bài viết ý kiến tham luận trong hội thảo, chúng tôi xin tập trung ý kiến vào hai vấn đề:
- Bổ sung nhân tạo trữ lượng khai thác nước dưới đất.
- Chủ động bảo vệ, giữ gìn, dự trữ nguồn nước.
I- Các phương pháp bổ sung nhân tạo trữ lượng nước dưới đất (nhằm góp phần điều tiết nguồn nước mặt, nước mưa, giảm khó khăn do khô hạn cho các tỉnh miền núi, trung du, và các đồng bằng lớn ở việt nam)
Thiếu nước ngọt cho sinh hoạt của loài người, cho sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và phát triển kinh tế nói chung là vấn đề toàn cầu đang quan tâm.
Nguyên nhân cơ bản thiếu nước được đánh giá do:
- Dân số tăng nhanh.
- Các ngành sản xuất phát triển đòi hỏi nguồn nước cung cấp ngày càng nhiều.
- Biến đổi khí hậu làm thay đổi lượng mưa, vùng mưa tạo nên những vùng bị ngập úng lũ lụt, vùng bị khô hạn.
- Ý thức dùng nước tiết kiệm, hiệu quả của nhiều người chưa cao....
- Sự can thiệp vào lưu lượng dòng chẩy của các quốc gia phía thượng lưu các dòng sông qua nhiều quốc gia.
Những vùng có đặc điểm địa lý, địa chất như các tỉnh miền nam Trung bộ, Tây nguyên và đồng bằng sông Cửu Long Việt Nam là những vùng chịu ảnh hưởng nhanh, trực tiếp và hậu quả nặng nề nhất như chúng ta đã và đang thấy.
Để khắc phục khó khăn do khô hạn, nhằm góp phần điều tiết nguồn nước giữa các mùa, cùng với việc xây dựng và bảo dưỡng, nâng cấp các công trình thủy lợi truyền thống như Bộ NN&PTNT và các tỉnh đã và đang làm, còn một số các phương pháp bổ sung nhân tạo trữ lượng nước dưới đất, góp phần điều tiết nước mưa, nước mặt mùa mưa, tăng trữ lượng nước ngầm để khai thác vào mùa khô.
Các phương pháp bổ sung nhân tạo trữ lượng nước dưới đất là dùng các biện pháp kỹ thuật chuyển một phần nước mặt nhạt, nước mưa thành nước dưới đất, các phương pháp này giúp:
- Giảm suy kiệt ở những vùng có các công trình khai thác công nghiệp khai thác quá khả năng bổ sung trữ lượng động tự nhiên, chống ô nhiễm nguồn nước ngọt.
- Tăng trữ lượng nước ngầm cho vùng khô hạn.
- Chống thoát nước ngầm từ tầng chứa ra sông, suối, ra biển.
- Giảm dòng chảy của sông, suối ra biển mùa khô.
- Ngăn sự xâm nhập của nước mặn vào tầng chứa nước ngọt.
- Rửa mặn, ngọt hóa tầng chứa…
Các phương pháp bổ sung nhân tạo trữ lượng nước dưới đất đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng có hiệu quả từ lâu, thậm chí áp dụng trên các vùng diện tích rộng, mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực, còn ở Việt Nam cho đến nay vẫn chưa có công trình nào được thi công thực tế mà mới chỉ có các bài báo, các trang website các giáo trình dịch của nước ngoài hay sách giáo khoa của các trường Đại học chuyên nghiệp đề cập đến vấn đề này(1) ngoài ra có một số đề tài nghiên cứu về lý thuyết, hay xây dựng thử nghiệm với quy mô nhỏ đã được xây dựng(2).
Tới đây, nếu vấn đề các phương pháp bổ sung nhân tạo trữ lượng nước dưới đất được Chính phủ, Bộ NN&PTNT và các Bộ Ngành liên quan, các Địa phương quan tâm là một biện pháp thực tế được triển khai như các biện pháp thủy lợi khác thì chắc chắn kết quả của các phương pháp này sẽ góp phần giảm khó khăn về nguồn nước về mùa khô cho các tỉnh miền Trung, từ kết quả thực tế này, khi có điều kiện kinh tế, kỹ thuật, chúng ta phát triển rộng ra góp phần giảm khó khăn về nguồn nước cho các vùng khác của đất nước.
Một số phương pháp BSNTTLNN phù hợp với các đặc điểm địa hình, địa chất, địa chất thủy văn cho các vùng cụ thể:
Ngoài các phương pháp BSNTTLNN đã được các quốc gia, các tổ chức KHCN trên thế giới đã áp dụng (xem phần xem thêm bên dưới), chúng tôi đề xuất thêm các phương pháp:
- Xây các “hồ chứa” ngay tại các dòng sông, suối
- Sử dụng đường ống dẫn nguồn nước từ các sông, suối lớn (sau các đập dâng, đập chắn, hồ chứa…) nơi có cốt cao > vùng cần bổ sung nhân tạo, nhưng phải dẫn qua nhiều địa hình có cốt cao thay đổi cao thấp khác nhau đến vùng có độ cao thấp hơn cao độ điểm lấy nguồn để đảm bảo áp lực dẫn đi xa, qua các vùng địa hình biến đổi, cấp vào các công trình BSNTTLNN.
- Dùng mạng ống dẫn nguồn nước đặt trong lòng đất (như mạng ống cấp nước sinh hoạt) tại các vị trí nối với công trình dẫn nước vào tầng chứa nước có các đoạn qua vùng có thành phần thạch học là hạt thô hoặc cấu trúc địa chất chứa nước bố trí khoan lỗ thoát trên ống dẫn (như ống lọc trong giếng khoan) hoặc nối với các lỗ khoan (lỗ khoan ép nước) kết hợp lỗ khoan quan trắc, lỗ khoan khai thác, hố đào có đổ vật vật liệu lọc thô.
Chi tiết bài viết xin mời Quý độc giả liên hệ với tác giả
Sơ đồ diễn biến mực nước dưới đất trung bình tháng 11 tầng qh
